AI-stemdiefstal veroorzaakt wereldwijde juridische storm

LibriVox staat in het middelpunt van de discussie: een non-profitplatform waar vrijwilligers sinds 2005 luisterboeken inspreken voor mensen met een visuele beperking. Wat begon als idealisme, is uitgegroeid tot een juridisch mijnenveld. AI-bedrijven maken inmiddels gebruik van naar schatting 30.000 tot 40.000 uur aan deze opnames.

Vrijwilligers gaven hun stem vrij voor educatieve doelen, niet voor winst. Van AI was destijds echter geen sprake. Daardoor ontstond een juridisch grijs gebied: stemmen waren publiek beschikbaar, maar nooit bedoeld voor AI. Er lag geen toestemming, maar ook geen verbod. Toch zijn publiek domein en publieke eigendom niet hetzelfde.

“Stemmen zijn geen datasets,” zegt Jimmy Verrijt, oprichter van VoiceProductions. “Ze zijn persoonlijk, expressief en beschermd.”

VoiceProductions ondersteunt samen met BELVA (de Belgische Unie van Stemacteurs) de United Voice Artists (UVA) in eventuele rechtszaken. “Dit gaat over fundamentele rechten,” zegt Loïc Thaler, projectmanager en bestuurslid van BELVA. “En dit is geen op zichzelf staand geval.”

De kwestie reikt veel verder dan één platform. Wereldwijd worden stemopnames die ooit vrij beschikbaar waren voor educatief gebruik, nu ingezet voor het trainen van AI-systemen. Vaak zonder medeweten of toestemming van de spreker.

Juridische experts waarschuwen voor een groeiend grijs gebied. De meeste bijdragers hebben nooit contracten ondertekend die AI-training of commercieel hergebruik toestaan. Daardoor bevindt hun werk zich nu in een juridische schemerzone: publiek toegankelijk, maar nooit bedoeld om te worden vermarkt.

De verwarring rond eigendom en toestemming zorgt nu al voor felle discussies binnen de AI-sector. Als juridische stappen slagen, kan dat een precedent scheppen. Het zou de manier waarop stemdata wordt verzameld, gelicenseerd en gebruikt fundamenteel kunnen veranderen.

"We staan op een keerpunt," zegt Verrijt. "Bedrijven moeten nu handelen, voordat rechters dat voor hen doen."

Juristen noemen deze zaak mogelijk baanbrekend. Als deze slaagt, verliezen AI-ontwikkelaars mogelijk toegang tot enorme hoeveelheden stemdata. Daarmee worden vrijwilligers beschermd die nooit instemden met commercieel gebruik van hun stem in AI-systemen.

VoiceProductions pleit voor een nieuwe norm: geen gebruik zonder toestemming, geen werk zonder eerlijke betaling.

"Toestemming," zegt Loïc Thaler, "is geen formaliteit. Het is de basis van alles wat we doen."

VoiceProductions werkt samen met honderden professionele stemacteurs aan projecten variërend van e-learning tot commercial, voor klanten in meer dan 50 landen. Elke opname gebeurt met expliciete toestemming en een duidelijke overeenkomst.

BELVA is de Belgische vereniging voor professionele stemacteurs. Ze komt op voor eerlijk werk, duidelijke rechten en ethisch stemgebruik. BELVA ondersteunt haar leden en bevordert toestemming, transparantie en respect voor elke stem.

Jimmy Verrijt – Founder, VoiceProductions
Email: jimmy@voiceproductions.com

Loïc Thaler – Project Manager at VoiceProductions & BELVA board member
Email: loic@voiceproductions.com